Grobla Olbrzyma – Wielka Brytania

Grobla Olbrzyma to niezwykła formacja skalna na wybrzeżu Irlandii Północnej, składająca się z około 40 tysięcy ciasno ułożonych, przylegających do siebie czarnych kolumn bazaltowych. Powstała ona w wyniku procesu ciosowego pękania lawy, który zaszedł około 60 milionów lat temu podczas jej stygnięcia. Kolumny mają średnicę od 40 do 60 centymetrów i najczęściej są sześciokątne, choć spotyka się także kolumny cztero-, pięcio-, siedmio- i ośmiokątne. Ich wysokość waha się zwykle od 1 do 2 metrów, lecz niektóre sięgają nawet 12 metrów. Zastygła lawa w klifach osiąga miejscami grubość do 28 metrów. Grobla została odkryta w 1692 roku przez biskupa Derry, a rok później opisana przez Richarda Bulkeleya z uniwersytetu w Dublinie. W XIX wieku ludzie osiedlili się wokół Grobli Olbrzyma, lecz obecnie miejsce to jest niezamieszkane. Od 1986 roku formacja ta jest wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w 1987 roku została uznana przez Departament Środowiska Irlandii Północnej za narodowy rezerwat przyrody. Grobla była także nominowana do Listy Siedmiu Cudów Świata, a w 2005 roku uznano ją za czwarty cud natury Wielkiej Brytanii. Obszar Grobli Olbrzyma i jej przybrzeżne otoczenie, obejmujące 80 hektarów, jest chroniony ze względu na różnorodność przyrodniczą — klify, wybrzeża, bagna i łąki są siedliskiem dla około 50 gatunków ptaków oraz ponad 200 gatunków roślin. Z miejscem tym wiąże się miejscowa legenda, której istnieje wiele wersji. Według niej kolumny są pozostałością grobli zbudowanej przez olbrzyma. Po drugiej stronie morza, 130 km na północny wschód, na niezamieszkałej szkockiej wyspie Staffa, znajdują się identyczne bazaltowe kolumny, będące częścią tego samego strumienia lawy, co prawdopodobnie wpłynęło na kształt tej legendy. Według staroirlandzkich i szkockich wierzeń, olbrzym Finn MacCool został wyzwany na pojedynek przez szkockiego giganta Benandonnera. Finn podjął wyzwanie, a ponieważ obaj wojownicy mogli tylko krzyczeć do siebie z dwóch brzegów, MacCool, chcąc zmierzyć się z przeciwnikiem, zaczął wbijać w dno morza kamienne pale, tworząc groblę przez Kanał Północny. W jednej wersji historii Finn pokonuje Benandonnera, w innej — gdy Finn uświadamia sobie, że Benandonner jest znacznie większy, jego żona, Sadhbh, przebiera go za dziecko i kładzie w kołysce. Kiedy Benandonner widzi „dziecko”, dochodzi do wniosku, że ojciec, Finn, musi być olbrzymem wśród gigantów, i przerażony ucieka do Szkocji, niszcząc groblę za sobą, aby Finn nie mógł go ścigać. Inna wersja legendy mówi o tym, że Finn wyrwał kawałek irlandzkiej ziemi i rzucił nią w przeciwnika, ale chybił, a ziemia wylądowała w Morzu Irlandzkim, tworząc wyspę Man. Grobla Olbrzyma stała się popularnym celem turystycznym w XIX wieku, zwłaszcza po otwarciu 15-kilometrowej elektrycznej kolejki wąskotorowej z Portrush. W 1961 roku, po przejęciu opieki nad tym miejscem przez National Trust, usunięto część komercyjnych elementów otoczenia. Wejście na samą Groblę Olbrzyma jest bezpłatne, a płatny jest tylko wstęp do centrum dla zwiedzających, w którym nie byłem — zapłaciłem jedynie za parking. Rocznie miejsce to odwiedza ponad milion turystów.